Không để nỗi đau da cam bị lãng quên

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ khi chiến tranh kết thúc, nhưng hậu quả của chất độc da cam/dioxin vẫn còn hiện hữu, để lại những căn bệnh âm ỉ và dai dẳng trong cuộc sống của hàng triệu người Việt Nam. Đó không chỉ là nỗi đau thể xác mà còn là những vết thương tinh thần kéo dài qua nhiều thế hệ. Chúng ta không được phép để nỗi đau ấy rơi vào quên lãng.

Vết thương chưa lành sau chiến tranh

Tại một căn nhà nhỏ ở phường Trấn Biên (Đồng Nai), nạn nhân M.Y.P (sinh năm 1969) bị liệt toàn thân do di chứng chất độc da cam. Đầu năm 2025, chị bị bệnh nặng dẫn đến mù hai mắt, mọi sinh hoạt đều phải dựa vào người mẹ già chăm sóc. Hai mẹ con sống nhờ vào tiệm tạp hóa nhỏ tại nhà, thu nhập bấp bênh, cuộc sống rất khó khăn khi người mẹ vừa nội trợ, vừa làm việc, vừa chăm sóc con gái tật nguyền.

Một hoàn cảnh khác ở phường Bình Long (Đồng Nai), nạn nhân V.T.B.N (sinh năm 1978), bị ảnh hưởng gián tiếp bởi chất độc da cam. Sau khi cha mẹ qua đời, chị sống cùng chị gái. Do tai biến nặng, chị không thể tự chăm sóc bản thân, mọi sinh hoạt đều phụ thuộc vào người thân. Tuy nhiên, chị gái cũng là lao động tự do, không có việc làm ổn định, cuộc sống gia đình hết sức khó khăn.

Những con người ấy chỉ là số ít trong hàng triệu NNCĐDC trên khắp cả nước – những vết thương chiến tranh vẫn chưa lành.

Nỗi đau da cam không chỉ dừng lại ở những người trực tiếp tham gia chiến đấu mà còn di truyền sang con cháu của họ. Nhiều em nhỏ sinh ra đã mang dị tật, thiểu năng, mất khả năng lao động. Có gia đình có đến 3 – 4 thế hệ bị ảnh hưởng, thậm chí có gia đình cả 5 người đều là NNCĐDC.

Theo số liệu của Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Đồng Nai cho biết: tính đến tháng 7/2025, toàn tỉnh có 13.104 nạn nhân, trong đó tỉnh Đồng Nai (cũ) có 8.592 người, tỉnh Bình Phước (cũ) có 4.512 người. Người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học được hưởng chính sách ưu đãi hằng tháng có 2.296 người; con của người hoạt động kháng chiến được hưởng chính sách có 973 người; nạn nhân là dân thường được hưởng trợ cấp xã hội có 2.905 người. Ngoài ra còn có 2.393 người từng tham gia hoạt động kháng chiến, 1.683 người là con của họ và 9.028 người dân bị nhiễm chất độc hóa học. Tuy nhiên, mới chỉ có 6.174 người được hưởng trợ cấp và chính sách xã hội. Vẫn còn 6.930 người (gần 53%) chưa đủ điều kiện nhận trợ cấp.

Không để lãng quên – là trách nhiệm của cả xã hội

Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Đồng Nai hiện có 15.209 hội viên, các cấp hội đã hoạt động nền nếp, nâng cao chất lượng và trách nhiệm, từng bước xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, lan tỏa tinh thần nhân ái trong cộng đồng.

Công tác tuyên truyền luôn được Tỉnh hội chú trọng, góp phần nâng cao nhận thức, phát huy trách nhiệm xã hội với NNCĐDC. Hội tích cực tuyên truyền Chỉ thị 43-CT/TW của Ban Bí thư, các chính sách pháp luật liên quan đến khắc phục hậu quả chất độc hóa học sau chiến tranh; đồng thời triển khai Chỉ thị 05-CT/TW về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với chủ đề: “Đoàn kết, đổi mới, trách nhiệm, nghĩa tình vì nạn nhân chất độc da cam”.

Nhiều chương trình tiêu biểu được triển khai đó là: “Chung tay xoa dịu nỗi đau da cam”: vận động hội viên, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân hỗ trợ nạn nhân; Tuyên truyền gương điển hình vượt khó, các “tấm lòng vàng” vì cộng đồng; Thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới, bảo vệ môi trường, đời sống văn hóa gắn với hành động vì NNCĐDC. Hoạt động tuyên truyền còn được đẩy mạnh vào các dịp kỷ niệm lớn như: 95 năm thành lập Đảng; 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 64 năm Thảm họa da cam ở Việt Nam… để khơi dậy sự đồng hành và sẻ chia của toàn xã hội.

Trong 6 tháng đầu năm, Hội đã vận động được hơn 7,8 tỷ đồng từ các tổ chức và cá nhân. Qua đó, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực như: xây, sửa nhà ở; phục hồi chức năng; hỗ trợ vốn sản xuất; tặng quà; trợ cấp thường xuyên, đột xuất; hỗ trợ y tế… với tổng giá trị hơn 9,3 tỷ đồng.

Những hoạt động thể hiện không để lãng quên nạn nhân chất độc da cam

Lễ trao tặng  nhà Nhân ái cho NNCĐDC tại Tân Phú  (Ảnh: Tỉnh hội Đồng Nai cung cấp)

Tháng 8 hằng năm, cả nước cùng hướng về Ngày Vì nạn nhân chất độc da cam (10/8), đây là dịp để tưởng nhớ, sẻ chia và thể hiện trách nhiệm xã hội. Nhưng sự đồng cảm không chỉ dừng lại trong một ngày mà hành động vì NNCĐDC cần liên tục, bền vững và bằng cả tấm lòng.

Ông Mai Văn Nhỏ, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Đồng Nai cho biết: “Vào tháng 6/2025, trước khi giải thể cấp huyện, Hội đã tặng 633 phần quà (mỗi phần 800.000 đồng, tổng giá trị 506 triệu 400 nghìn đồng) cho NNCĐDC tại 11 huyện, thành phố. Tỉnh hội cũng gửi thư kêu gọi ủng hộ Quỹ “Nạn nhân chất độc da cam/dioxin tỉnh Đồng Nai” nhân dịp kỷ niệm 64 năm Thảm họa da cam ở Việt Nam (1961 – 2025) và Tháng hành động vì NNCĐDC (từ ngày 01 đến 31/8/2025).

Tỉnh hội Đồng Nai trao sổ tiết kiệm cho NNCĐDC có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn

Gia đình chị P.T.L (xã Tân Phú, Đồng Nai) là một trong 5 gia đình được hỗ trợ vốn sản xuất trong tháng 6. Gia đình có 4 nhân khẩu, trong đó 3 người con bị rối loạn tâm thần từ nhỏ, không tự chủ hành vi, hiện đang hưởng trợ cấp bảo trợ xã hội hằng tháng. Người mẹ vừa lao động mưu sinh, vừa chăm lo cho 3 con bệnh tật. Sự giúp đỡ từ Hội là nguồn động viên tinh thần lớn lao để gia đình chị vượt qua nghịch cảnh.

Giai đoạn đầu sáp nhập tỉnh: khó khăn và thích ứng

Theo bà Lê Kim Nguyên, Phó chánh Văn phòng Hội, sau sáp nhập tỉnh, Hội gặp một số khó khăn trong quản lý và tổ chức. Từ 198 Hội/Chi hội cơ sở (tỉnh Đồng Nai và Bình Phước), nay còn 95 đơn vị cấp xã, phường. Việc chưa sáp nhập tổ chức Hội giữa hai địa bàn khiến công tác chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân bị ảnh hưởng.

Thời gian tới, Hội sẽ tiếp tục củng cố tổ chức, phát triển hội viên, nâng cao hiệu quả hoạt động, nắm chắc tình hình hội viên sau sáp nhập và đẩy mạnh vận động nguồn lực, hỗ trợ thiết thực cho NNCĐDC.

Ký ức đau thương không được phép lãng quên

Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã có chính sách ưu đãi, thiết thực hỗ trợ NNCĐDC. Nhưng do số lượng nạn nhân lớn, bệnh tật nặng, phức tạp kéo dài, triền miên đang rất cần sự chung tay chia sẻ, hỗ trợ giúp đỡ nhiều hơn nữa từ các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân những tấm lòng nhân ái ở trong và ngoài tỉnh cũng như ngoài nước.

Nỗi đau da cam là một phần ký ức đau thương của cả dân tộc – nhưng không được phép bị lãng quên. Ghi nhớ quá khứ để thấu hiểu giá trị của hòa bình, để hành động bằng tấm lòng nhân ái. Mỗi người hãy thấu hiểu và sẻ chia góp phần xoa dịu nỗi đau, da cam để mang đến cho NNCĐDC có thêm điều kiện, có niềm hy vọng tiếp thêm nghị lực giúp họ cố gắng, nỗ lực vươn lên hòa nhập với cộng đồng.

Không để nỗi đau da cam bị lãng quên – không chỉ là lời nói hay hô khẩu hiệu, mà là bổn phận trách nhiệm và nghĩa vụ của toàn xã hội; đó là nhân đạo, là lòng biết ơn, là tình người trong đời sống hiện nay.

Đỗ Hoa
CDC Đồng Nai