Kỹ năng chăm sóc người khuyết tật và nạn nhân da cam tại nhà

Thạc sĩ Nguyễn Ánh Chí, Giám đốc chuyên môn, Hội Trợ giúp người khuyết tật Việt Nam (VNAH), chia sẻ một quy trình chăm sóc người khuyết tật tại nhà nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của đối tượng này. Quy trình này không chỉ tập trung vào các kỹ thuật chăm sóc cơ bản mà còn chú trọng đến yếu tố tâm lý, giáo dục và hỗ trợ cộng đồng, giúp tạo dựng một môi trường sống tích cực và phát triển bền vững cho NKT và NNCĐDC. 
Quy trình chăm sóc NKT và NNCĐDC tại nhà, không chỉ đòi hỏi kỹ năng chăm sóc y tế và thể chất mà còn cần sự chú trọng đến yếu tố tâm lý và xã hội. Việc xây dựng một quy trình chăm sóc toàn diện và linh hoạt sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho họ, đồng thời giảm bớt gánh nặng cho người chăm sóc.
NKT có thể gặp phải nhiều dạng khuyết tật khác nhau, từ khuyết tật vận động, khiếm thính, khiếm thị, đến khuyết tật trí tuệ. Mỗi loại khuyết tật cần một phương pháp chăm sóc và hỗ trợ khác nhau. Ví dụ, khuyết tật vận động có thể cần sự trợ giúp trong di chuyển, tắm rửa, ăn uống và vận động cơ thể; khiếm thị hoặc khiếm thính cần các kỹ năng giao tiếp đặc biệt như sử dụng ngôn ngữ ký hiệu hay viết ra giấy; người bị nhiễm chất độc da cam có thể dị tật bẩm sinh, các bệnh lý về hệ thần kinh, rối loạn tâm thần, hoặc các vấn đề về hệ miễn dịch…
Chăm sóc NKT và NNCĐDC tại nhà đòi hỏi người chăm sóc phải nắm vững các kỹ năng cơ bản sau:
1/ Chăm sóc vệ sinh cá nhân: Người chăm sóc cần biết cách giúp người bệnh tắm rửa, thay đồ, vệ sinh cá nhân một cách khéo léo và tôn trọng sự tự trọng của người bệnh. Việc tắm rửa có thể trở thành một thử thách đối với NKT, đặc biệt là khi họ gặp khó khăn trong việc di chuyển hay giữ thăng bằng.
2/ Chăm sóc dinh dưỡng: Đảm bảo chế độ ăn uống hợp lý cho NKT và nạn nhân da cam là điều cực kỳ quan trọng. Người chăm sóc phải biết cách chế biến thực phẩm dinh dưỡng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, đồng thời chú ý đến việc giúp họ ăn uống nếu gặp khó khăn về cơ miệng, nuốt hay tiêu hóa.
3/ Chăm sóc y tế: Người chăm sóc phải nắm vững các kiến thức cơ bản về chăm sóc y tế tại nhà như đo huyết áp, nhiệt độ cơ thể, vệ sinh vết thương, uống thuốc đúng cách và theo dõi các triệu chứng của bệnh nhân. Họ cũng phải chú ý đến việc nhận diện sớm các dấu hiệu của các bệnh lý mới hoặc sự biến chuyển của tình trạng bệnh.
4/ Hỗ trợ vận động: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển và thực hiện các bài tập thể dục. Người chăm sóc cần có kiến thức về vật lý trị liệu để hỗ trợ bệnh nhân phục hồi khả năng vận động, tránh tình trạng teo cơ, tàn phế thêm.
Chăm sóc NKT và NNCĐDC tại nhà là một công việc đòi hỏi không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn lòng kiên nhẫn, sự tận tâm và tình yêu thương vô bờ bến. Những người chăm sóc thường là người thân trong gia đình, đôi khi là những tình nguyện viên không được đào tạo bài bản. Mặc dù họ đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh duy trì chất lượng sống, nhưng cũng phải đối mặt với rất nhiều khó khăn và thử thách. Một ngày của người chăm sóc có thể kéo dài suốt 24 giờ, với các công việc liên tục từ tắm rửa, ăn uống, đến hỗ trợ vận động, theo dõi tình trạng bệnh lý. Điều này có thể khiến người chăm sóc cảm thấy kiệt sức, thiếu ngủ và dễ bị căng thẳng. Nhiều gia đình không có đủ điều kiện tài chính để chi trả cho các dịch vụ chăm sóc y tế hoặc vật lý trị liệu chuyên nghiệp. Điều này càng làm gia tăng gánh nặng cho người chăm sóc, khi họ phải đảm nhiệm vai trò vừa là bác sĩ, vừa là người hỗ trợ tinh thần. Ngoài khó khăn về thể chất, người chăm sóc cũng đối mặt với nhiều áp lực tâm lý. Họ cảm thấy bất lực khi không thể làm gì để chữa khỏi bệnh cho người thân, hay cảm thấy cô đơn vì thiếu sự hỗ trợ từ xã hội và cộng đồng. Họ dễ dàng rơi vào trạng thái mệt mỏi, stress và trầm cảm khi phải gánh vác trách nhiệm lớn lao một mình.
Để giảm bớt gánh nặng cho người chăm sóc, các tổ chức cộng đồng, chính quyền và xã hội cần có các chính sách hỗ trợ họ. Việc đào tạo kỹ năng chăm sóc tại nhà, cung cấp các dịch vụ y tế tại gia, cũng như hỗ trợ tài chính và tâm lý cho người chăm sóc là rất cần thiết. Đồng thời, việc xây dựng một cộng đồng chăm sóc khỏe mạnh, với sự tham gia của các tình nguyện viên và các chuyên gia, sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho NKT và NNCĐDC.
Sự hỗ trợ từ cộng đồng và các chính sách xã hội là rất cần thiết để giúp người chăm sóc hoàn thành vai trò của mình một cách hiệu quả, đồng thời đảm bảo chất lượng sống cho cả người bệnh và người chăm sóc.

Hoàng Vũ