Sáp nhập hội ở địa phương - "Trăm hoa đua nở"

Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam thành lập ngày 10/01/2004, theo Quyết định số 84/2003/QĐ-BNV ngày 17/12/2003 của Bộ Nội vụ. Đây là dấu mốc quan trọng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với nhiệm vụ khắc phục hậu quả chất độc hóa học do quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

Từ đó đến nay, tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin đã được thành lập rộng khắp từ Trung ương đến tỉnh, huyện, xã đủ điều kiện, với tổng số hơn 400.000 hội viên. Đặc biệt, sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 43-CT/TW ngày 14/5/2015 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam”, cấp ủy, chính quyền các cấp đã có chuyển biến rõ nét về nhận thức, quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện để Hội củng cố tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, phát triển hội viên, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Tuy nhiên, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII “Về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng sáp nhập tổ chức các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo nhiều mô hình khác nhau, chưa có sự chỉ đạo thống nhất. Việc này dẫn đến không ít bất cập, làm giảm sức mạnh đại diện, khả năng tập hợp và hiệu quả hoạt động của Hội NNCĐDC/dioxin. Ví dụ: Ngày 23/12/2019 UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Quyết định số 3665/QĐ‑UBND sáp nhập Hội NNCĐDC/dioxin với Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày. Ngày 14/4/2022, Tỉnh Đồng Tháp hợp nhất bốn hội “Hội Bảo trợ người khuyết tật, Hội NNCĐDC/dioxin, Hội Trẻ em mồ côi và Hội Bệnh nhân nghèo” theo công văn số 644/UBND-KGVX ngày 14/4/2022 của UBND tỉnh;…

Gần đây, trong thời điểm chuẩn bị sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh (01/7/2025), một số địa phương tiếp tục sáp nhập Hội NNCĐDC/dioxin vào Hội Chữ thập đỏ, như: Lạng Sơn, Sơn La, Cao Bằng…

Những cách làm như vậy đang tạo nên sự chồng chéo, thiếu thống nhất, gây khó khăn trong quản lý, chỉ đạo và triển khai nhiệm vụ; phản ánh việc tổ chức thực hiện các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng ở một số địa phương còn chưa thống nhất; nhận thức về thảm họa da cam và công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học còn phiến diện; chưa hiểu đầy đủ vai trò, sứ mệnh đặc thù của Hội NNCĐDC/dioxin trong cuộc đấu tranh đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam – một nhiệm vụ mang tính nhân đạo, chính trị, pháp lý và xã hội sâu sắc, sự khác biệt cơ bản so với chức năng của các hội khác.

Không ít cán bộ địa phương có sự nhầm lẫn trong việc xác định đối tượng Hội NNCĐDC/dioxin chăm lo; một số lãnh đạo địa phương coi cựu chiến binh - nạn nhân chất độc da cam chỉ là nhóm người yếu thế trong xã hội, tương tự như người khuyết tật, mà chưa thấy được họ là những người có công với cách mạng, đã hy sinh, mất mát, vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Trong thực tế, một số địa phương đang lúng túng, chưa rõ định hướng Hội NNCĐDC/dioxin các cấp tổ chức theo mô hình nào? có sáp nhập hay không? Do đó, nhiều tỉnh, thành phố hiện vẫn đang chờ hướng dẫn thống nhất từ Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để có quyết định.

Rất mừng là, sau ngày 01/7/2025, nhiều tỉnh mới được thành lập đã tổ chức lại các hội; trong đó đã ban hành quyết định thành lập Hội NNCĐDC/dioxin - độc lập, có tư cách pháp nhân, có trụ sở làm việc, có con dấu và tài khoản riêng theo quy định của nhà nước và pháp luật. Ví dụ: Ngày 14/7/2025, tỉnh Lào Cai (sau khi hợp nhất với tỉnh Yên Bái) đã ban hành Quyết định số 464/QĐ-UBND Về việc thành lập Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Lào Cai trên cơ sở kế thừa toàn bộ tổ chức, hội viên, tài sản và hoạt động của Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Lào Cai. Ngày 17/7/2025, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Giang đã ban hành Quyết định số 320/QĐ-UB về việc cho phép hợp nhất Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Bắc Ninh (cũ) và Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Bắc Giang thành Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Bắc Ninh. Tiếp đó, là các tỉnh Tuyên Quang, Quảng Ngãi Đồng Nai… cũng có các quyết định giữ nguyên về tổ chức, hoạt động của Hội NNCĐDC/dioxin.

Theo các nghị quyết, quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị, từ ngày 01/7/2025, các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ sẽ được sắp xếp trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp. Đây là điều kiện thuận lợi cơ bản để thực hiện việc chỉ đạo thống nhất mô hình tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin ở cả cấp tỉnh và cấp xã.

Trên tinh thần đó, các địa phương cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương của Đảng, chỉ đạo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và hướng dẫn của các cơ quan chức năng về việc tổ chức, sáp nhập hội. Đặc biệt, cần triển khai nghiêm túc Kết luận Hội nghị lần thứ 4 của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa X (ngày 09-10/7/2025), trong đó xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm: “Lãnh đạo, chỉ đạo việc hướng dẫn các địa phương thực hiện sắp xếp các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã”;

Cùng với đó, Hội NNCĐDC/dioxin các cấp cần chủ động, tích cực tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp về việc tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin độc lập; về kiện toàn nhân sự phù hợp ở cấp tỉnh, cấp xã, đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của Hội. Các địa phương mới sáp nhập cần nhanh chóng ổn định tổ chức, làm rõ chức năng, nhiệm vụ của Hội trong bối cảnh mới. Đồng thời, cần chuẩn bị chu đáo để tổ chức đại hội nhiệm kỳ theo quy định của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đảm bảo đúng quy trình, không làm gián đoạn hoạt động của Hội.

Việc tăng cường chỉ đạo, bảo đảm sự thống nhất tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin (độc lập) trên phạm vi cả nước là yêu cầu cấp thiết hiện nay, nhằm phát huy đầy đủ vai trò, sứ mệnh của Hội trong công cuộc xoa dịu nỗi đau da cam, đấu tranh đòi công lý cho các nạn nhân và góp phần thực hiện hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.

Mạnh Dũng