Sáp nhập hội ở địa phương - "Trăm hoa đua nở"

Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam thành lập ngày 10/01/2004, theo Quyết định số 84/2003/QĐ-BNV ngày 17/12/2003 của Bộ Nội vụ. Đây là dấu mốc quan trọng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với nhiệm vụ khắc phục hậu quả chất độc hóa học do quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

Từ đó đến nay, tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin đã được thành lập rộng khắp từ Trung ương đến tỉnh, huyện, xã đủ điều kiện, với tổng số hơn 400.000 hội viên. Đặc biệt, sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 43-CT/TW ngày 14/5/2015 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam”, cấp ủy, chính quyền các cấp đã có chuyển biến rõ nét về nhận thức, quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện để Hội củng cố tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, phát triển hội viên, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Tuy nhiên, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII “Về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, tại một số địa phương đã xuất hiện tình trạng sáp nhập tổ chức các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ theo nhiều mô hình khác nhau, chưa có sự chỉ đạo thống nhất. Việc này dẫn đến không ít bất cập, làm giảm sức mạnh đại diện, khả năng tập hợp và hiệu quả hoạt động của Hội NNCĐDC/dioxin. Ví dụ: ngày 01/8/2017, tỉnh Quảng Trị đã tổ chức sáp nhập Hội NNCĐDC/dioxin với Hội Người khuyết tật, Hội Bảo trợ người khuyết tật và Bảo vệ quyền trẻ em; Tỉnh Sóc Trăng đã sáp nhập Hội NNCĐDC/dioxin với Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày theo Quyết định số 3665/QĐ‑UBND ngày 23/12/2019 do UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành. Ngày 14/4/2022, Tỉnh Đồng Tháp hợp nhất bốn hội “Hội Bảo trợ người khuyết tật, Hội NNCĐDC/dioxin, Hội Trẻ em mồ côi và Hội Bệnh nhân nghèo” theo công văn số 644/UBND-KGVX ngày 14/4/2022 của UBND tỉnh…

Gần đây, trước thời điểm sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh (01/7/2025), một số địa phương tiếp tục sáp nhập Hội NNCĐDC/dioxin vào Hội Chữ thập đỏ, như: Lạng Sơn, Yên Bái, Sơn La, Cao Bằng…. Riêng tỉnh Phú Thọ hiện đang tồn tại ba tổ chức hội mang tên Hội NNCĐDC/dioxin (Hội NNCĐDC/dioxin Hòa Bình, Hội NNCĐDC/dioxin Phú Thọ, Hội NNCĐDC/dioxin Vĩnh phúc). Những cách làm khác nhau như vậy đang tạo nên sự chồng chéo, thiếu thống nhất, gây khó khăn trong quản lý, chỉ đạo và triển khai nhiệm vụ.

Thực trạng nêu trên phản ánh việc tổ chức thực hiện các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng ở một số địa phương còn chưa thống nhất; nhận thức về thảm họa da cam và công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học còn phiến diện; chưa hiểu đầy đủ vai trò, sứ mệnh đặc thù của Hội NNCĐDC/dioxin trong cuộc đấu tranh đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam – một nhiệm vụ mang tính nhân đạo, chính trị, pháp lý và xã hội sâu sắc, khác biệt cơ bản so với chức năng của các hội khác.

Không ít cán bộ địa phương có sự nhầm lẫn trong việc xác định đối tượng Hội NNCĐDC/dioxin chăm lo – nhiều người coi cựu chiến binh-nạn nhân chất độc da cam chỉ là nhóm người yếu thế trong xã hội, tương tự như người khuyết tật, mà chưa thấy được họ là những người có công với cách mạng, đã hy sinh, mất mát, thiệt thòi lớn vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Trong thực tế, một số địa phương đang lúng túng, chưa rõ định hướng tổ chức hội theo mô hình nào? có nên sáp nhập hay không? Do đó, nhiều tỉnh, thành phố hiện vẫn đang chờ hướng dẫn thống nhất từ Trung ương để ra quyết định về tổ chức các hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.

Theo các nghị quyết, quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị, từ ngày 01/7/2025, các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ sẽ được sắp xếp trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp. Đây là điều kiện thuận lợi cơ bản để thực hiện việc chỉ đạo thống nhất mô hình tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin ở cả cấp tỉnh và cấp xã.

Trên tinh thần đó, các địa phương cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các chủ trương của Đảng, chỉ đạo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và hướng dẫn của các cơ quan chức năng về việc tổ chức, sáp nhập hội. Đặc biệt, cần triển khai nghiêm túc Kết luận Hội nghị lần thứ 4, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa X (ngày 09-10/7/2025), trong đó xác định rõ các nhiệm vụ trọng tâm, như: “Lãnh đạo, chỉ đạo việc hướng dẫn các địa phương thực hiện sắp xếp các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã”;

Cùng với đó, Hội NNCĐDC/dioxin các cấp cần chủ động, tích cực tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp về việc tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin độc lập; về kiện toàn nhân sự phù hợp ở cấp tỉnh, cấp xã, đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của Hội. Các địa phương mới sáp nhập cần nhanh chóng ổn định tổ chức, làm rõ chức năng, nhiệm vụ của Hội trong bối cảnh mới. Đồng thời, cần chuẩn bị chu đáo để tổ chức đại hội nhiệm kỳ theo quy định của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đảm bảo đúng quy trình, không làm gián đoạn hoạt động của Hội.

Việc tăng cường chỉ đạo, bảo đảm sự thống nhất tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin (độc lập) trên phạm vi cả nước là yêu cầu cấp thiết hiện nay, nhằm phát huy đầy đủ vai trò, sứ mệnh của Hội trong công cuộc xoa dịu nỗi đau da cam, đấu tranh đòi công lý cho các nạn nhân và góp phần thực hiện hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.

Mạnh Dũng