Tác động của ô nhiễm môi trường đến sức khỏe cộng đồng

Nguy cơ bùng phát dịch bệnh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm môi trường, trong đó phần lớn bắt nguồn từ nguồn nước ô nhiễm, rác thải tồn đọng hoặc không khí bị ô nhiễm.

Tại Việt Nam, tình trạng rác thải sinh hoạt và công nghiệp chưa được xử lý triệt để vẫn đang là một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng các bệnh truyền nhiễm theo mùa như sốt xuất huyết (SXH), tay chân miệng, tiêu chảy... Đặc biệt trong mùa mưa, môi trường ẩm ướt và vệ sinh kém tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Đồng Nai là một trong những tỉnh công nghiệp phát triển nhanh nhất cả nước. Sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế kéo theo áp lực ngày càng lớn về rác thải và ô nhiễm môi trường. Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, số liệu tính đến cuối tháng 8 năm 2025, toàn tỉnh phát sinh hơn 2,6 ngàn tấn rác sinh hoạt/ngày, trong đó khoảng 79% được thu gom, xử lý theo quy định. Phần còn lại chưa được xử lý triệt để và đang lưu giữ tại nhà máy, các bãi rác tạm trên địa bàn tỉnh Bình Phước (cũ).

Theo các chuyên gia, hiện đang là cao điểm của mùa mưa, khiến tình trạng ngập nước, rác thải ứ đọng tại nhiều khu vực trên địa bàn. Rác không được thu gom kịp thời không chỉ gây mất mỹ quan đô thị, ô nhiễm môi trường, mà còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh dịch bệnh.

Theo báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, tính từ đầu năm đến ngày 2-10, toàn tỉnh đã ghi nhận 17.053 ca SXH, 6.540 ca tay chân miệng. Những con số này cho thấy diễn biến dịch bệnh đang rất phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ các ban ngành, đoàn thể và ý thức của người dân trong việc vệ sinh môi trường hạn chế dịch bệnh.

Chung tay làm sạch môi trường, ngăn chặn dịch bệnh bùng phát

Hưởng ứng chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã đồng loạt triển khai chiến dịch tổng vệ sinh môi trường. Các cơ sở y tế, trường học, cơ quan và khu dân cư đều ra quân dọn dẹp, khơi thông cống rãnh, trồng cây xanh và tuyên truyền về phân loại rác tại nguồn. Những hoạt động này không chỉ góp phần cải thiện cảnh quan đô thị, mà còn là giải pháp thiết thực nhằm hạn chế nguy cơ phát sinh mầm bệnh trong cộng đồng.

Tại Trung tâm Y tế khu vực (TTYTKV) Đồng Xoài, chiến dịch vệ sinh môi trường và diệt lăng quăng phòng, chống sốt xuất huyết vừa được triển khai rộng khắp tại tất cả xã, phường trên địa bàn. Nội dung chiến dịch tập trung vào các hoạt động như: thả cá diệt lăng quăng, lật úp các dụng cụ chứa nước không dùng đến, thay nước bình hoa, loại bỏ vật liệu phế thải, phát quang bụi rậm, vệ sinh môi trường khu dân cư và hộ gia đình. Đồng thời, nhân viên y tế cũng tiến hành phun hóa chất diệt muỗi tại các điểm có nguy cơ cao để khống chế ổ dịch, hạn chế lây lan.

Theo BS.CKI Trịnh Xuân Thiều, Giám đốc TTYT KV Đồng Xoài, chiến dịch không chỉ nhằm xử lý các ổ dịch sốt xuất huyết hiện hữu mà quan trọng hơn là nâng cao ý thức của người dân trong việc chủ động thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng ngay tại hộ gia đình. “Khi cộng đồng cùng vào cuộc, dịch bệnh sẽ từng bước được kiểm soát và đẩy lùi” - bác sĩ Thiều nhấn mạnh.

Tại phường Bình Phước, UBND phường phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức thành công chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn” năm 2025, kết hợp ra quân tổng vệ sinh môi trường. Với phương châm hành động “Chung tay vì môi trường xanh, sạch, đẹp, văn minh, hiện đại,” chiến dịch đã thu hút khoảng 2.000 người là cán bộ, lực lượng vũ trang, đoàn viên thanh niên, học sinh và đông đảo người dân địa phương tham gia.

Chiến dịch không chỉ mang ý nghĩa tuyên truyền, mà còn kêu gọi hành động thiết thực từ mỗi người dân, bắt đầu từ những việc nhỏ như: phân loại rác tại nguồn, hạn chế sử dụng túi ni lông khó phân hủy, trồng và chăm sóc cây xanh, giữ gìn vệ sinh đường phố và khu dân cư.

Tại nhiều khu phố, tổ dân cư, phong trào vệ sinh môi trường đã trở thành hoạt động định kỳ. Ông Đỗ Văn Kha, Bí thư chi bộ, trưởng khu phố Tân Xuân, phường Bình Phước chia sẻ: “Trước đây, các hẻm nhỏ ven suối thường xuyên bị ứ đọng rác, gây mùi hôi khó chịu. Nhờ có phong trào dọn vệ sinh định kỳ, khu phố nay đã sạch đẹp, thông thoáng hơn nhiều”.

Theo các chuyên gia y tế, vệ sinh môi trường là một trong những biện pháp phòng bệnh hiệu quả và ít tốn kém nhất. Khi rác thải được thu gom, xử lý đúng cách, không gian sống thông thoáng, nguy cơ lây lan mầm bệnh sẽ giảm đáng kể. Đây không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là nghĩa vụ của từng hộ gia đình và mỗi người dân.

Theo đó, mỗi gia đình cần chủ động thu gom rác hằng ngày, khơi thông cống rãnh, dọn dẹp khuôn viên sạch sẽ, phân loại rác tại nguồn và tuyệt đối không xả rác bừa bãi. Đồng thời, tích cực tham gia các phong trào cộng đồng để góp phần lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường, hướng tới xây dựng không gian sống xanh – sạch – đẹp, vì một cộng đồng khỏe mạnh và phát triển bền vững.

Một số hình ảnh hoạt động tại phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai

Lễ phát động hưởng ứng chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn, ra quân tổng vệ sinh môi trường

Học sinh trường THCS Tân Thiện phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai tham gia dọn dẹp vệ sinh môi trường

Học sinh tham gia đổi chất thải có tái chế lấy quà tặng, tại Lễ phát động hưởng ứng chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn

 Đỗ Hoa
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Nai