Trăn trở tìm mô hình “sinh kế-hòa nhập”
Trung tuần tháng 7/2025, Đoàn công tác Đại sứ quán Vương quốc Bỉ tại Việt Nam và Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam đã có chuyến thăm, làm việc tại tỉnh Đồng Nai về hợp tác giải quyết hậu quả chất độc hóa học/dioxin sau chiến tranh và giúp đỡ NNCĐDC. Nhân dịp này, ông Lê Trường Sơn, Phó chủ tịch UBND tỉnh đã tiếp, làm việc với Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Vương quốc Bỉ tại Việt Nam Karl Van Den Bossche và Trung tướng Nguyễn Hữu Chính, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam, đồng thời khai trương 3 cửa hàng tiện lợi “An Vui Mart” thí điểm do Quỹ Aquitara Impact Fund 1, Vương quốc Bỉ tài trợ, nhằm tạo sinh kế ổn định, tăng thu nhập, giúp gia đình NNCĐDC hòa nhập cộng đồng.
Có thể nói đây là dự án “khai mở” nhằm từng bước hiện thực hóa Nghị quyết ủng hộ NNCĐDC/dioxin Việt Nam được Hạ viện Bỉ thông qua tháng 10/2023, cũng như Thỏa thuận nguyên tắc giữa Quỹ Aquitara Fund 1 với Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam, được ký kết trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam của Nhà vua Vương quốc Bỉ Philippe và Hoàng hậu vào đầu tháng 4/2025, góp phần thúc đẩy nỗ lực chung của hai quốc gia giải quyết hậu quả chất độc hóa học và hỗ trợ NNCĐDC.
Có dịp tham dự khai trương 3 cửa hàng “An Vui Mart- Nhịp cầu nhân ái” do Quỹ Aquitara tài trợ tại tỉnh Đồng Nai cho gia đình bà Mai Yến Phượng (phường Trấn Biên) và gia đình các ông Cao Xuân Đào, Đặng Văn Nại (phường Long Bình), chúng tôi cảm nhận niềm vui khôn tả của các hộ gia đình nạn nhân được Quỹ hỗ trợ mở cửa hàng để có thêm thu nhập, tạo sinh kế bền vững. Gia đình ông Đặng Văn Nại (NNCĐDC, có hai con bị di chứng da cam nặng) mừng rơi nước mắt khi đón Đại sứ Vương quốc Bỉ cùng lãnh đạo Trung ương Hội và tỉnh Đồng Nai đến thăm và khai trương cửa hàng “An Vui Mart”. Vợ ông Nại cứ nắm chặt tay các vị khách và bộc bạch: “Cửa hàng này trước đây tôi có nằm mơ cũng không thấy, vậy mà bây giờ là hiện thực. Gia đình sẽ cố gắng kinh doanh có lãi, bảo toàn vốn và từng bước vươn lên ổn định cuộc sống”.
Theo ông Lê Nguyên Hoàng, đại diện Cấp cao Quỹ Aquitara Impact Fund 1, ngay sau khi Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam và Quỹ Aquitara Impact Fund 1 ký Thỏa thuận nguyên tắc, hai bên đã sớm thống nhất quan điểm và hướng triển khai thực hiện thỏa thuận là phải tìm cách hỗ trợ nạn nhân một cách thiết thực và mang tính bền vững theo phương châm “cho cần câu hơn cho con cá”. Sau một thời gian tìm tòi nghiên cứu, khảo sát công phu, Dự án cửa hàng tiện lợi “An Vui Mart- Nhịp cầu nhân ái” cho các gia đình NNCĐDC có hoàn cảnh khó khăn đã được thực hiện, với 3 cửa hàng đầu tiên được đầu tư và khai trương tại tỉnh Đồng Nai vào trung tuần tháng 7/2025.
Dự án không chỉ hỗ trợ về vật chất mà còn mở ra cơ hội hòa nhập và lan tỏa hy vọng cho các nạn nhân có hoàn cảnh khó khăn. Giai đoạn đầu, dự án tập trung hỗ trợ thí điểm với 3 gia đình nạn nhân ở tỉnh Đồng Nai, với mô hình cửa hàng tiện lợi tại nhà. Mỗi gia đình được hỗ trợ toàn bộ nguồn vốn với các hạng mục tài trợ cho dự án bao gồm: Gói tài sản đầu tư, gói vốn kinh doanh, gói thiết kế mô hình hoạt động theo hướng ESG (Môi trường- Xã hội-Quản trị)…; tổng giá trị 125 triệu đồng cho mỗi cửa hàng.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, các cửa hàng “An Vui Mart” là mô hình sinh kế có điều kiện được triển khai bước đầu thành công, tạo kế sinh nhai bền vững cho các nạn nhân là đối tượng yếu thế. Dự án được triển khai thực hiện bài bản, chuyên nghiệp và có tính khoa học, bảo đảm các yếu tố: Hàng hóa có nguồn gốc rõ ràng, hạn chế các mặt hàng tác động không tốt đến môi trường; tạo việc làm ổn định lâu dài cho đối tượng yếu thế, liên kết tích cực trong cộng đồng; công cụ quản lý vận hành minh bạch, tuân thủ quy định của pháp luật. Các mặt hàng kinh doanh rất phong phú, với hơn 200 mã hàng thiết yếu, được nghiên cứu chọn lọc, phù hợp với thị trường tại địa phương. Việc vận hành cửa hàng được các chuyên gia quản lý dự án thiết kế thông minh, đơn giản, giúp các hộ gia đình dễ tiếp cận và vận hành tối ưu.
Khi đi vào hoạt động, cán bộ Hội NNCĐDC/dioxin phối hợp cùng nhân sự của Quỹ Aquitara Impact Fund 1 huấn luyện nghiệp vụ cho người bán hàng và đồng hành cùng các hộ nạn nhân; hằng tuần cán bộ hội và cán bộ dự án trực tiếp hướng dẫn, ghi chép, thống kê số liệu kinh doanh thực tế thường xuyên. Đến nay, các hộ tham gia mô hình cửa hàng tiện lợi “An Vui Mart” tại nhà đã hoạt động ổn định, lợi nhuận hàng tuần được ghi nhận đều có sự tăng trưởng.
Trách nhiệm, nghĩa tình vì nạn nhân chất độc da cam
Anh Đỗ Minh Tùng, Quản lý trưởng Dự án cho biết: Quá trình khảo sát thực tế hộ gia đình NNCĐDC, tìm địa điểm mở cửa hàng, cũng như qua thực tế hơn 4 tháng vận hành dự án với 3 cửa hàng An Vui Mart, nhóm gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, số liệu ghi nhận bước đầu đạt được của 3 cửa hàng thí điểm rất khả quan, vượt ngoài mong đợi. Lợi nhuận bán hàng của cả ba cửa hàng đạt 17% (vượt chỉ tiêu đề ra ban đầu là 15%); nguồn vốn cấp được sử dụng đúng mục đích, số vốn ban đầu đã tích lũy, tăng thêm 14%-24% sau một thời gian kinh doanh có lãi.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án cũng gặp một số khó khăn, nhất là giai đoạn đầu khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, địa bàn rộng, cấp cơ sở mới hợp nhất, nên khó khăn cho đội ngũ cán bộ hội và cán bộ Dự án trong việc tiếp cận và khảo sát gia đình nạn nhân. Bên cạnh đó, cán bộ Dự án đã tiến hành khảo sát nhiều trường hợp, nhưng tỷ lệ sàng lọc cao, nhiều gia đình nạn nhân không phù hợp với các tiêu chí cụ thể của Dự án. Khi Dự án đi vào hoạt động cũng có những khó khăn, bất cập, như: Năng lực vận hành của gia đình nạn nhân còn hạn chế, do đối tượng là người yếu thế; các gia đình khó tiếp cận với cách làm mới; tâm lý e ngại, thiếu tự tin khi bán hàng; việc bồi dưỡng kỹ năng, công tác giám sát vận hành, quản lý nguồn vốn cấp ban đầu cũng không dễ dàng...
Ông Mai Văn Nhỏ, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Đồng Nai cho rằng: Thành công bước đầu của mô hình cửa hàng tiện lợi “An Vui Mart” tại nhà có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa cán bộ của Quỹ Aquitara Impact Fund 1 và Hội NNCĐDC/dioxin ở địa phương, nhất là lựa chọn được mô hình sinh kế phù hợp, gắn với các yếu tố thuận lợi sẵn có. Đó là, các gia đình có mặt bằng mở cửa hàng tại nhà, có hàng tạp hoá nhỏ truyền thống từ trước và có một số kinh nghiệm bán hàng, nay được nâng lên thành mô hình kinh doanh phù hợp với gia đình và sự phát triển của địa phương. Dự án cũng luôn được sự quan tâm, hỗ trợ nhiệt tình của cấp ủy, chính quyền địa phương trong suốt quá trình khảo sát, triển khai, đi vào hoạt động.
Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh mong muốn mô hình sinh kế cửa hàng tiện lợi "An Vui Mart-Nhịp cầu nhân ái" sẽ tiếp tục được nhân rộng và lan tỏa trên địa bàn tỉnh Đồng Nai cũng như các địa phương khác trong cả nước, góp phần hiện thực hóa Thỏa thuận hợp tác giữa Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam và Quỹ Aquitara Fund 1, Vương quốc Bỉ.
Có thể khẳng định, tuy thời gian vận hành chưa dài, nhưng mô hình sinh kế “An Vui Mart - Nhịp cầu nhân ái” đã cho thấy đây là mô hình phù hợp, thiết thực, hiệu quả, vừa giúp cho người chăm sóc nạn nhân có điều kiện kinh doanh tại nhà, tăng thu nhập cải thiện đời sống, vừa đảm bảo việc chăm sóc nạn nhân, đồng thời tạo cơ hội thuận lợi để nạn nhân vươn lên hòa nhập cộng đồng thông qua các hoạt động kinh doanh hằng ngày./.
Anh Quân
Bình luận