Tôi đã quyết định lao tàu lên đảo

Mặc dù đã có hẹn trước nhưng chúng tôi vẫn bất ngờ với phong cách giản dị và dễ gần của Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, đại tá Vũ Huy Lễ người con của quê hương xã Thái Thọ, huyện Thái Thụy hiện đang cùng gia đình cư trú tại phường Đằng Hải, Quận Hải An, thành phố Hải Phòng. Đại tá Vũ Huy Lễ là người chỉ huy tàu HQ 505 tham gia trận Hải chiến ở Trường Sa ngày 14 tháng 3 năm1988. Anh Lễ bắt tay đại tá Nguyễn Văn Hán - Chủ tịch Hội cựu chiến binh tỉnh và từng người trong đoàn rồi mời mọi người vào phòng khách của gia đình vừa pha trà anh vừa chủ động câu chuyện.

Đại tá Vũ Huy Lễ

Dịp này mình không được khỏe, cuối năm 2015 bị cú đột quỵ nhẹ, bây giờ huyết áp không ổn định, cứ nói một tý là mặt nóng bừng ho gằn ở họng nên các bạn hỏi ít và mình nói ngắn nhé. Cả chủ và khách cùng cười vui trong căn phòng khách khang trang. Đại tá Nguyễn Văn Hán tiếp lời anh Lễ và gợi chuyện “mấy anh em báo chí quê nhà muốn anh kể cho nghe về trận hải chiến ở Trường Sa ngày 14 tháng 3 năm 1988 những quyết định táo bạo và quyết đoán của người chỉ huy trong lúc tàu HQ 505 gặp nguy nan nhất. Vũ Huy Lễ nén khẽ tiếng ho nơi cổ họng và chậm rãi kể sự kiện đã 30 năm trôi qua để chúng tôi ghi lại. Năm 1988 thiếu tá Vũ Huy Lễ thuyền trưởng tàu HQ 505 cùng với 49 cán bộ chiến sỹ trực chốt đảo Đá Lớn, quần Đảo Trường Sa. Sáng 13 tháng 3 trong khi tàu đã gần hết nước ngọt, lương thực thực phẩm chỉ còn đủ trong ba ngày thì tàu HQ604 của ta cập mạn tàu HQ505, lữ đoàn phó đoàn 146 Trần Văn Thông và Vũ Phi Trừ thuyền trưởng tàu HQ604 sang giao mật lệnh của sở chỉ huy “Khẩn trương đưa tàu HQ 505 đến chốt giữ đảo Cô Lin thuộc cụm đảo Sinh Tồn trước 18 giờ cùng ngày, đi trong đội hình có tàu HQ 604 đến chốt giữ đảo Gạc Ma. Yêu cầu hành trình phải bí mật, bất ngờ, đúng thời gian, đúng vị trí, xử lý tình huống chính xác khi địch ngăn chặn, cản đường, không để mắc mưu đối phương”. Trong đường hành trình về vị trí tàu chiến của địch mang số hiệu 502 liên tục bám theo, tạo cớ gây hấn và phá nhiễu thông tin liên lạc. Lúc 18 giờ ngày 13 tháng 3 hai tàu chiến và một xà lan của địch chạy về hướng đảo Gạc Ma nơi tàu HQ604 của ta neo chốt cách tàu HQ505 khoảng 3 hải lý, Vũ Huy Lễ hội ý chỉ huy tàu HQ505 và nhận định tình hình “Địch có âm mưu chiếm đảo ” cử 7 cán bộ chiến sỹ do đại úy Võ Tá Du thuyền phó chính trị chỉ huy, hạ xuồng cứu sinh lên đảo cắm cờ Tổ quốc giữ đảo. Hơn 5 giờ sáng ngày 14 tháng 3 năm 1988 từ phía đảo Gạc Ma phát hiện nhiều mục tiêu địch tiến lên đảo, Vũ Huy Lễ lập tức lên đài chỉ huy báo động chiến đấu lệnh cho cán bộ chiến sỹ vào vị trí và lệnh cho nhổ neo tàu khẩn cấp cơ động chiến đấu. Phía đảo Gạc Ma nhiều xuồng và lính địch đã đổ bộ lên mép đảo, hai tàu chiến địch áp sát tàu HQ604 , nhiều tiếng nổ lóe sáng bên tàu HQ604 của ta và chỉ ít phút sau tàu HQ604 bị chìm. Phía tàu HQ505 vừa nhổ neo cơ động chiến đấu lập tức hai tàu chiến của địch tập trung các loại hỏa lực pháo 75, pháo 85 và pháo 100ly bắn sang tàu HQ505, buồng báo vụ bốc cháy, máy thông tin hỏng, phòng thuyền trưởng trúng đạn phía dưới, đài chỉ huy trúng đạn, hầm dầu bốc cháy dữ dội, toàn tàu mất điện, lái không điều khiển được. Không hề nao núng cán bộ chiến sỹ tàu HQ505 vừa cấp cứu đồng đội bị thương, vừa dập lửa cứu tàu. Vũ Huy Lễ bình tĩnh chỉ huy tổ lái xuống chuyển từ lái điện sang lái cơ, cùng lúc đó gió Đông bắc thổi mạnh đẩy tàu HQ505 ra xa đảo, trong phút nguy nan nếu tàu ra xa đảo ở độ sâu trên trăm mét bị chìm, ta mất đảo, mất tàu và 50 cán bộ chiến sỹ sẽ hy sinh. Phía tàu địch càng bắn mạnh về tàu HQ505. Bằng mọi giá phải đưa tàu lên đảo. Hầm máy bị trúng đạn, lái kẹt không điều khiển được Vũ Huy Lễ sử dụng một máy tiến, một máy lùi thay lái tàu từ từ quay mũi về hướng đảo Cô Lin, dùng hết công xuất hai máy tiến tàu vun vút lao lên bãi San hô, hai phần ba tàu nằm trên bãi cạn, Vũ Huy Lễ chỉ huy cán bộ chiến sỹ cứu chữa thương binh, tiếp tục chữa cháy tàu và chuẩn bị súng bộ binh sẵn sàng chiến đấu đánh quân đổ bộ của địch. Ở bên đảo Gạc Ma sau khi tàu HQ604 bị chìm hơn 100 cán bộ chiến sỹ người hy sinh, người đang trôi dạt trên biển đang cần cứu Vũ Huy Lễ lệnh cho các chiến sỹ tổ xuồng máy khẩn trương sang cứu vớt hơn 40 đồng đội của mình. Tới 12 giờ trưa ngày 14 tháng 3 năm 1988 tàu HQ671 ra cập mạn, 16 giờ cùng ngày tàu HQ931 cùng có mặt khắc phục sự cố tàu HQ505 và làm công tác thương binh liệt sỹ. Tàu HQ505 nằm trên bãi cạn, cờ Tổ quốc tung bay trên đảo Cô Lin, Vũ Huy Lễ cùng đồng đội đã giữ được tàu, giữ được đảo và bảo toàn lực lượng. Những ngày sau đó 41 cán bộ chiến sỹ tàu HQ505 theo tàu HQ931 về đảo Sinh Tồn còn Vũ Huy Lễ xin lệnh cấp trên chọn cử 9 đồng đội ở lại tàu HQ505 cùng anh với quyết tâm giữ đảo, giữ tàu. Trong khi địch vẫn cho tàu chiến quây quanh HQ505 quấy nhiễu gây hấn, gọi loa yêu cầu anh Lễ và đồng đội rời tàu, rời đảo, bằng ý chí lòng quả cảm, với đối sách, bình tĩnh, không mắc mưu kẻ thù Vũ Huy Lễ cùng cán bộ chiến sỹ tàu HQ505 tạo thành lá chắn sống giữ đảo Cô Lin trường tồn, giữ cho cờ Tổ quốc tung bay giữa Đại dương ngàn trùng.

Đại tá Nguyễn Văn Hán- Chủ tịch Hội CCB tỉnh Thái Bình thay mặt trao kỷ vật của thuyền trưởng Vũ Huy Lễ tặng Bảo tàng tỉnh Thái Bình (bộ quân phục ông Lễ mặc chỉ huy bộ đội chiến đấu ngày 14/3/1988 tại Quần đảo Trường Sa)

Dừng ngang câu chuyện anh Lễ đứng dậy đi vào gian trong rồi đem ra một túi đồ nhỏ và nói với đại tá Nguyễn Văn Hán, đây là kỷ vật từ trận hải chiến Trường Sa của tôi xin gửi chủ tịch Hội cựu chiến binh tỉnh về hiến tặng Bảo tàng tỉnh Thái bình làm kỷ niệm. Túi kỷ vật của đại tá Vũ Huy Lễ gửi tặng Bảo tàng tỉnh gồm bộ quân phục, chiếc mũ anh đã sử dụng trong những ngày tháng chiến đấu bảo vệ quần Đảo Trường Sa và trận hải chiến ngày 14 tháng 3 năm 1988. Sau 34 năm rời quê hương xã Thái Thọ, huyện Thái Thụy tòng quân, 34 năm gắn bó với Quân chủng Hải quân và biển đảo; năm 1999 đại tá Anh hùng lực lượng vũ trang Vũ Huy Lễ được Nhà nước và Quân đội cho nghỉ hưu về với tổ ấm thân yêu ở phường Đằng Hải, quận Hải An, thành phố Hải Phòng. Lần ấy nhắc tới cuộc hải chiến Trường Sa 14 tháng 3 năm 1988 tôi nhìn khóe mắt người anh hùng rưng rưng.

Tàu HQ505

Tôi đăng bài viết này khi AHLLVTND Đại tá Vũ Huy Lễ cũng đã dời cõi dương trần về cõi thiên thu cùng đồng đội của ông vào ngày 19/8/2022, hưởng thọ 77 tuổi. Xin được cầu chúc vong linh người Anh hùng của đất nước và các đồng đội của ông siêu thoát nơi đất Phật.

Nguyễn Công Liêm

Tổ 6, phường Quang Trung, thành phố Thái Bình