Phát biểu của Thượng tướng Nguyễn Văn Rinh Chủ tịch VAVA tại Hội nghị Đối thoại về hậu quả chiến tranh và hòa bình (Washington DC – 13-15/9/2023)

Thưa các quí vị đại biểu!

Tôi rất vui trở lại Thủ đô Oa-sinh-tơn tham dự Đối thoại về Hậu quả chiến tranh và hòa bình lần thứ 2 của Viện Hòa Bình Mỹ.

Trước hết, tôi xin cảm ơn Ban Tổ chức đã mời tôi tham dự và phát biểu tại Đối thoại lần này. Trong 2 ngày qua, chúng ta đã thảo luận về nhiều vấn đề liên quan đến hậu quả chiến tranh và hòa bình.

Đối thoại về “Hậu quả chiến tranh và hòa Bình”, chúng ta không thể không nhắc đến lịch sử thế giới đã in đậm hình ảnh của nhiều cuộc chiến tranh, cuộc chiến tranh nào cũng tàn khốc và hậu quả của nó không gì có thể bù đắp. Sức tàn phá của chiến tranh gây ra thiệt hại về con người và tài sản, rất nhiều công trình, thành tựu văn minh bị chiến tranh phá hủy mà mãi mãi không thể khôi phục được. Hậu quả chiến tranh để lại vô cùng to lớn, đó là sự ám ảnh trong tâm trí của mỗi người dân, tàn dư của chiến tranh làm cho con người phải mất nhiều năm mới có thể khắc phục lại được.

 Ở Việt Nam, cuộc chiến tranh hóa học còn tàn khốc hơn. Cho dù chiến tranh đã qua gần 50 năm, việc khắc phục hậu quả chiến tranh vẫn là điều mà các bên tham chiến đều phải quan tâm giải quyết. Việt Nam đã nỗ lực hàn gắn vết thương chiến tranh, cải tạo môi trường, rà phá bom mìn, chăm lo thực hiện các chính sách xã hội... Di chứng cuộc chiến tranh đã để lại trên đất nước Việt Nam với quá nhiều đau thương, mất mát và hậu quả nặng nề cho nhiều thế hệ của người Việt Nam.

Thời gian qua, trên tinh thần "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai", Việt Nam và Hoa Kỳ đã và đang tiếp tục thúc đẩy các giải pháp hiệu quả, thiết thực hơn để hàn gắn vết thương chiến tranh. Sau 28 năm Việt Nam và Mỹ bình thường hóa quan hệ ngoại giao (12/7/1995) và sau 10 năm thiết lập quân hệ Đối tác toàn diện (25/7/2013), ngày 10/9/2023 vừa qua, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Giôn Bai-đần đã ký thỏa thuận nâng quan hệ hai nước thành “Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện”. Hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh được đánh giá là một nền tảng trong quan hệ hai nước, góp phần quan trọng vào quá trình hòa giải, hàn gắn và xây dựng lòng tin giữa hai nước, mở ra những cơ hội hợp tác mới trong các lĩnh vực quan trọng khác.

Với tinh thần đó, hàng loạt dự án đưa ra đã và đang được triển khai, ghi nhận những nỗ lực chung trong hợp tác Việt - Mỹ về khắc phục hậu quả chiến tranh, trong đó phải kể tới việc hoàn thành dự án tẩy độc dioxin tại sân bay Đà Nẵng; tiếp tục triển khai dự án tẩy độc dioxin tại sân bay Biên Hòa; dự án hỗ trợ, cải thiện chất lượng sống cho người khuyết tật tại 8 tỉnh bị phun rải nặng chất độc da cam; dự án truyền thông về khắc phục hậu quả bom mìn, chất độc hóa học sau chiến tranh. Chính phủ Mỹ đã tài trợ một số chương trình ở Việt Nam trong gần 3 thập niên qua với mục đích rà phá bom mìn, vật liệu nổ, giáo dục về nguy cơ bom mìn, vật liệu nổ và hỗ trợ nạn nhân chất độc da cam....

Thưa quí vị đại biểu!
Mặc dù chính phủ Hoa Kỳ đã dành những khoản hỗ trợ cho Việt Nam, nhưng những khoản hỗ trợ đó còn rất khiêm tốn so với hậu quả nghiêm trọng mà Mỹ gây ra cho nhân dân Việt Nam. Những hỗ trợ mới chỉ tập trung vào việc giải quyết vấn đề môi trường, còn việc phát hiện và chăm sóc sức khỏe, cuộc sống cho nạn nhân chất độc da cam vẫn còn rất hạn hẹp. Nhiều người đã qua đời vì không đủ thời gian chờ đợi. Nỗi đau về hậu quả chiến tranh vẫn ám ảnh những người đang sống, chưa được giải quyết triệt để trên thực tế.  

Thời gian tới, để sự giúp đỡ của Hoa Kỳ đối với Việt Nam trong việc khắc phục hậu quả chiến tranh tương xứng với mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam-Hoa Kỳ trong thời kỳ mới, chúng ta cần giải quyết một số nội dung sau:

Một là: Hai bên cần xây dựng cơ chế hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh một cách ổn định, lâu dài, có hệ thống.

Hai là: Việt Nam mong muốn Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ hơn nữa trong lĩnh vực xử lý môi trường, khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học/dioxin tại Việt Nam, huy động, cam kết nguồn lực để xử lý ô nhiễm dioxin tại khu vực sân bay Biên Hòa, sân bay Phù Cát, phối hợp đánh giá kết quả xử lý dioxin tại sân bay A So (huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế);

 Ba là: Tiếp tục và triển khai hiệu quả các dự án hỗ trợ cải thiện chất lượng sống của người khuyết tật là nạn nhân chất độc da cam; mở rộng phạm vi, bổ sung nguồn lực, thiết thực giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam cải thiện cuộc sống cực khổ mà họ đã và đang chịu đựng.

Bốn là: Đề nghị Chính phủ Mỹ hỗ trợ xây dựng trung tâm phân tích chất độc dioxin, các cơ sở khám chữa bệnh, phục hồi chức năng và cung cấp thuốc, thiết bị y tế để giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam Việt Nam cải thiện sức khỏe, ngăn ngừa di truyền sang các thế hệ sau.

Năm là: Đẩy mạnh truyền thông, tập trung hoàn thành nâng cấp nội dung trưng bày hợp tác Việt Nam-Hoa Kỳ về khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học/dioxin tại Bảo tàng Chứng tích chiến tranh tại Thành phố Hồ Chí Minh và Nhà trưng bày chứng tích chiến tranh hóa học tại sân bay A So.

Sáu là: Tổ chức các hoạt động giao lưu, tạo điều kiện cho các thanh niên khuyết tật nói chung và nạn nhân chất độc da cam nói riêng có khả năng được hoạt động, giao lưu với bạn bè quốc tế (Mỹ), để tạo cho họ sự tự tin hơn, học nhiều hơn và phấn đấu cho tương lai.

Là một đất nước chịu hậu quả nặng nề của chiến tranh, chúng tôi luôn mong muốn và kêu gọi các nước hãy tôn trọng hòa bình, không để xảy ra chiến tranh, ngăn cấm việc nghiên cứu và sử dụng vũ khí hóa học, vũ khí giết người hàng loạt để nhân loại được sống trong thế giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.

Xin cảm ơn và chúc sức khỏe các quí vị đại biểu!

Nguồn: Ban Đối ngoại