Từ những chậu cảnh mini…

Hàng trăm cây cảnh mi ni mặc dù nằm trong không gian chật chội của một ngõ nhỏ ở đường Âu Cơ (phường Nhật Tân, quận Tây Hồ, Hà Nội) nhưng vẫn khiến người xem phải trầm trồ. Chủ nhân của hàng trăm chậu bonsai đẹp như tranh ấy là ông Đỗ Đức Toàn, sinh năm 1952, hội viên CCB, NNCĐDC.

Khi những bộ sưu tập “khủng” như cây đại cảnh, đá non bộ tam sơn, ngũ sơn… không có “đất dung thân” trong không gian ngày càng bị thu hẹp ở thành phố, thì ông Đỗ Đức Toàn đã “chuyển hướng” sang chế tác những bộ sưu tập cây cảnh mini. Nguyên liệu để làm những chậu bonsai của ông là đá thấm thủy (loại đá mềm và có thể giữ nước trong ruột). Qua khâu chế tác, đục đẽo…, ông Toàn tạo dáng các thế non bộ, sau đó cấy các cây thế và sắp đặt các con giống để tạo tiểu cảnh. Một không gian thu nhỏ được tái hiện hoàn mỹ tạo cho người xem cảm giác thực sự bất ngờ. Các thế cổ kính như quần thụ, tiều phu vọng tử, song thụ, bạt phong hồi đầu, nghênh phong, long giáng, thác đổ… chen chúc nhau vì diện tích quá chật hẹp, nên ông Toàn có thêm “sáng tạo” là làm các giàn gác ở ngang tường, hoặc bày cây ở bất cứ khoảng trống nào có thể, như vậy không làm mất đi sự cuốn hút của từng chậu bonsai.

Ông Toàn nhập ngũ tháng 5 năm 1970, biên chế vào Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 3, Sư đoàn 324 và bị thương trong một trận chiến đấu. Năm 1975, ông chuyển ngành về Xí nghiệp đóng xe ca Hà Nội, nhưng sức khỏe giảm sút, không thể bảo đảm công việc, hơn nữa, ông còn là NNCĐDC nên cơ quan cho ông nghỉ mất sức. Về địa phương, làm thử nhiều việc, nhiều nghề, hết nghề này đến nghề khác, nhưng vẫn không nuôi nổi gia đình. Trong cái khó ló cái khôn, ông Toàn nghĩ đến vợ ông là công nhân chuyên trồng cây hoa, cây cảnh nên bàn với vợ mạnh dạn trồng cây hoa, cây cảnh trong khuôn viên gia đình. Nhưng khó khăn tưởng như không vượt qua nổi, đó là đất trồng cây không nhiều và giống vốn hầu như không có gì. Được vợ giúp kỹ thuật trồng cây cảnh mini, ông đi tham quan, học hỏi các nghệ nhân trồng cây cảnh ở địa phương để rút kinh nghiệm, từng bước nâng cao tay nghề. Với quyết tâm của cả nhà, ông chuyển sang trồng cây cảnh bonsai cao cấp bày tại sân nhà, ngõ đi và cả sân thượng. Cây chủ yếu ông chọn trồng là vạn tuế, sanh, si, tùng, bách và một số loại cây khác theo nhu cầu của người chơi cây cảnh. Ngày này qua ngày khác, ông kiên nhẫn học hỏi, rèn luyện tay nghề của một nghệ nhân để tạo ra những chậu hoa, chậu cây có hồn, đẹp mắt.

Ông Toàn sinh sống tại làng hoa Nhật Tân, nơi có nghề truyền thống trồng cây cảnh lâu đời của Hà Nội. Với niềm đam mê cây cảnh, lại có hoa tay và trí tưởng tượng, gần 20 năm ông Toàn tự mình cấy ghép, tạo thế hàng trăm chậu bonsai mi ni đẹp như tranh vẽ. Bonsai mini của gia đình ông được nhiều khách hàng ưa thích, mua với giá từ 500.000 đồng đến 10 triệu đồng một chậu. Từ năm 2000 đến nay, nhờ trồng cây hoa, cây cảnh càng ngày càng có hiệu quả, gia đình ông thu nhập trung bình 200 triệu đồng/năm, kinh tế ổn định, xây nhà khang trang; các con được ăn học đầy đủ. Hằng năm, ông Toàn đều dành một phần kinh phí từ thu nhập trồng cây cảnh để hoạt động tình nghĩa, thăm chiến trường xưa và góp phần tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Ông Đỗ Đức Toàn tâm sự: Tôi luôn ghi nhớ lời Bác Hồ dạy “Thương binh tàn nhưng không phế”, “Không có việc gì khó/Chỉ sợ lòng không bền/Đào núi và lấp biển/Có chí ắt làm nên”, vì thế mà đã nỗ lực vượt qua mọi khó khăn”. Ông được Hội CCB, Hội NNCĐDC/dioxin quận Tây Hồ suy tôn là “nghệ nhân cây cảnh”, hội viên gương mẫu, gia đình CCB văn hóa tiêu biểu, làm kinh tế giỏi./.

Hà Nam