BÀI DỰ THI: Viết từ Quảng Trị.

Cuối cùng thì đợt vận động quyên góp tiền cứu trợ giúp nhân dân vùng lũ lụt tỉnh Quảng Trị của tôi và Ban Liên lạc Cựu chiến binh Đại đội 16, Trung đoàn 27 kéo dài trong 5 ngày cũng đã kết thúc thắng lợi. Hơn 200 hộ dân ở làng Phương Ngạn, làng Hà My, làng Bích Khê, Xóm Triêu (trong đó có 75 gia đình thuộc đối tượng người có công và nạn nhân chất độc da cam) ở xã Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị đã nhận được tiền cứu trợ của những tấm lòng nhân ái trong tình thương yêu bốn biển một nhà.

Nhà báo Nguyễn Văn Á trao tiền

Hơn 100 triệu đồng tiền mặt trong những chiếc phong bì mà nhân dân ở đây nhận được ngày 30/10/2020 tại Đền thờ 2.500 liệt sĩ Trung đoàn 27, là sự chắt chiu dành dụm tiền ăn sáng của một số học sinh lớp 4G, Trường Tiểu học Quang Trung, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội gửi giúp các bạn ở vùng lụt bão.

Đó là những đồng tiền trích ra từ trợ cấp thương tật của nhiều thương binh, bệnh binh và 20 NNCĐDC đang ngày, đêm đối mặt với ốm đau, bệnh tật vì vết thương chiến tranh thời hậu chiến như: Nguyễn Thanh Nhị, Đào Bá Động, Phạm Đức Ngọc, Vũ Văn Cường, Vũ Phi Định, Trần Huy Liệu, Lê Văn Linh... ở tỉnh Quảng Ninh.

Đó là ông Tạ Đức Thắng, Cựu chiến binh Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 27 ở TP. Hạ Long - NNCĐDC và thương binh hạng 2/4 vì mảnh đạn hiện đang còn nằm trong hộp sọ. Ông Thắng đã từng vào Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 điều trị để gắp mảnh đạn ra, nhưng bác sĩ cho biết, tỷ lệ thành công là rất thấp nên đành chấp nhận sống trong đau đớn!

Đó là ông Dương Đức Minh, Cựu chiến binh Đại đội 16, Trung đoàn 27 ở Thái Thụy, Thái Bình có 5 người con là NNCĐDC đã lần lượt qua đời, để giờ đây khi tuổi đã xế chiều không có nơi nương tựa !?

Đó là những đồng tiền kiếm được bằng sự nhọc nhằn đạp cuốc xích lô chở khách mùa đại dịch Co Vid -19 của đồng đội tôi- những cựu chiến binh trở về cuộc sống đời thường phải khốn khó trong cuộc mưu sinh vì chẳng có chế độ gì sau ngày xuất ngũ !?

Nhà báo Nguyễn Văn Á trao tiền

Thương lắm, cuộc đời của những người lính trận cơm chưa đủ ăn, áo chưa đủ mặc của đồng đội tôi, và những người đã đồng hành với tôi trong chuyến thiện nguyện vì một miền Trung đau thương mùa bão lũ. Vậy nên, đừng gọi họ là “Mạnh thường quân”. Hãy gọi họ là “ Những tấm lòng thơm thảo” đã nhường cơm sẻ áo “Lá rách ít đùm lá rách nhiều” bằng đạo lý “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Tôi đã khóc khi viết những dòng này tại thành phố Đông Hà, Quảng Trị trong một ngày mưa lạnh. Mưa không nặng hạt, nhưng những cơn mưa do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới kéo dài lê thê đã làm cho lòng tôi chùng xuống. Ký ức thời trận mạc của 48 năm về trước lại hiện về vẹn nguyên trong con người đa sầu, đa cảm của tôi.

Ngày ấy, cũng vào những tháng ngày này, bầu trời Quảng Trị xám xịt như chì, những cơn mưa dầm ẩm ướt từ ngày này, qua ngày khác làm cho tôi chợt nhớ quê hương, nhớ mẹ, nhớ cha, nhớ người thân lòng buồn như chấu cắn. Chúng tôi đội mưa ngồi dọc chiến hào trên “ Chốt” ở An Lộng 1, Hà My, Bích La Đông, Bích La Trung, Bích La Nam, Chợ Sải, Bích Khê...xã Triệu Long, Triệu Phong, Quảng Trị chờ đánh trả những trận tiến công của Sư đoàn Thuỷ quân Lục chiến (Quân lực Việt Nam Cộng hoà), không biết xảy ra vào lúc nào? Và sự sống, cái chết chỉ cách nhau gang tấc phụ thuộc vào sự may rủi của số phận!

Trong sự hoài niệm về quá khứ, tôi bỗng nhớ lời dặn dò của thằng Quý- người đồng hương cùng nhập ngũ với tôi trước lúc hy sinh. Quý nói với tôi rằng: “Nếu nay, mai chẳng may tao chết, mày hãy báo tin cho cha, mẹ tao biết nhé”!

Sau đó 3 ngày, Đặng Thái Quý đã hy sinh cùng với 2 đồng đội khác trong trận máy bay B52 của Mỹ ném bom rải thảm làng Phương Ngạn, trong khi tôi và Khẩu đội 5 (Súng máy Cao xạ 12,7 ly), của Trung đội 3, Đại đội 16, Trung đoàn 27 đang trực chiến bảo vệ mục tiêu bên chiếc lô cốt trên cánh đồng làng Phương Ngạn. Đây là nơi tôi và Khẩu đội 5 đã chiến đấu hàng trăm trận với không quân địch từ tháng 6/1972 đến tháng 1/1973 và đã bắn rơi 2 máy bay (trong đó tôi bắn rơi 1 chiếc máy bay A7a).

Tại trận địa này, vào lúc 15 giờ ngày 15/01/1973, sau khi bắn rơi 1 máy bay của địch để bảo vệ Sở chỉ huy và Trạm phẫu tiền phương Trung đoàn 27 ở làng Bố Liêu, thì một quả bom bi đã rơi vào trận địa làm cho 5 cán bộ, chiến sĩ Khẩu đội 5 hy sinh khi Hiệp định Pa ri lập lại hoà bình ở Việt Nam chỉ còn 13 ngày là có hiệu lực thi hành!

Cho đến bây giờ, vẫn chưa ai biết trong số 5 cán bộ, chiến sĩ Khẩu đội 5 hy sinh bên cái lô cốt trên cánh đồng làng Phương Ngạn chiều ngày 15/01/1973, có một chàng trai Hà Nội tên là Nguyễn Khắc Bình, đã dành tình cảm trên cả bạn bè cho một cô giáo cũ. Trước lúc hy sinh, Bình đã viết một lá thư gửi cho cô giáo ấy mà giờ đây đã trở thành kỷ vật thiêng liêng của người đã khuất.

Cũng bằng ấy thời gian kể từ ngày Nguyễn Khắc Bình hy sinh, cô giáo ấy đã lập bàn thờ tại nhà mình để thờ phụng và lo hương khói cho Bình? Thật trân quý và thánh thiện biết bao tình cảm của Bình dành cho cô giáo cũ cùng sự tri ân các anh hùng liệt sĩ của cô giáo ấy, âu cũng là tình cảm của thế hệ chúng tôi trong thế kỷ 20 đã đi vào huyền thoại.

Nhà báo Nguyễn Văn Á chụp ảnh lưu niệm với bà con

Còn 10 giờ nữa nhà xe Quang Tửu mới đến đón chúng tôi rời Quảng Trị trở về Hà Nội. Đêm nay, lại một đêm không ngủ trên chiếc xe giường nằm của chuyến hành trình xuyên Việt chạy dọc các tỉnh Bắc miền Trung để trở về với tổ ấm gia đình.

Tạm biệt nhé, Quảng Trị thân yêu. Tạm biệt nhé, nhân dân làng Phương Ngạn mà từ lâu tôi đã tự xem mình là đứa con của làng đang xa xứ. Bởi ở mảnh đất này 8 đồng đội của tôi đã hoá thân vào đất và tên ở nơi đây. Tạm biệt, những cặp mắt vô hồn, những con người bất chợt khóc cười cùng tiếng hét đau lòng vì nỗi đau da cam đang hiện hữu ở làng Phương Ngạn.

Bão lũ sẽ qua đi, cuộc sống mới sẽ hồi sinh bằng sự cần cù một nắng, hai sương chắt chiu tạo dựng lại cuộc đời sau bão lũ của người dân Quảng Trị. Duy chỉ có nỗi đau da cam là chẳng chịu lành qua chiều dài năm tháng. Nỗi đau này đang nhắc nhở chúng ta đừng lãng quên quá khứ. Đừng “vô cảm” trước nỗi đau da cam đã đằng đẵng đang đeo bám đất nước này gần 60 năm!

Chỉ tiếc rằng lực mình có hạn, chỉ tiếc rằng vòng tay nhỏ bé của tôi không ôm được cả thế gian... nên tôi còn “nợ” nhiều “ ân nghĩa” cuộc đời mà chưa trả được, cầu xin thế gian này hãy ngàn lần tha thứ. Nhất định tôi sẽ trở lại, đó là lời thề danh dự từ trái tim người lính.

Xin trân trọng cảm ơn Cựu chiến binh- Thương binh Hà Văn Hải - một người đã từng “chết lâm sàng” trong bệnh viện vì vết thương tái phát và Công ty Bất động sản Hà Quang; cảm ơn các Cựu chiến binh Đại đội 16 và các Cựu chiến binh Trung đoàn 27; cảm ơn những tấm lòng thơm thảo của các tập thể, cá nhân và Cựu chiến binh Đoàn Luyến - Tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại số 1( Quảng Trị) đã phát tâm công đức, chung lưng đấu cật kết nối yêu thương vì nhân dân Quảng Trị, mảnh đất nghèo gánh hai đầu đất nước đang oằn mình gánh chịu hậu quả nặng nề của 5 cơn lũ chồng lũ trong trận đại hồng thủy tháng 10 năm 2020 không thể nào quên./.

Bài và ảnh: Nguyễn Văn Á