Hành trình xoa dịu nỗi đau da cam của ông Nguyễn Thành Tâm

Anh hùng trong chiến đấu

Đại tá Nguyễn Thành Tâm, nguyên Đại đội phó, Đại đội 440 Hòa Đa, tỉnh Bình Thuận, kể: “Ngày 14/3/1968, tại địa bàn xã Phan Rí Thành (nay là huyện Bắc Bình), Đại đội 440 phối hợp với Đại đội 489 thuộc LLVT tỉnh tổ chức trận phục kích Đại đội Bảo an (Chi khu Quân sự huyện Hòa Đa). Theo hiệp đồng, đơn vị lấy tiếng súng M79 của tôi làm hiệu lệnh nổ súng. Để tiêu diệt được nhiều địch, tôi chờ địch đến thật gần, đội hình của chúng lọt hết vào trận địa phục kích của ta, mới nổ súng. Khi tên đi đầu cách vị trí của tôi khoảng 10m, tôi bóp cò, đầu đạn bay trúng tên địch, nhưng đạn lại không nổ, song do sức căng của đường đạn ở cự li gần, tên địch vẫn ngã lăn xuống đất. Ngay lúc đó, tôi hô khẩu lệnh cho đơn vị đồng loạt nổ súng. Bị đánh bất ngờ, quân địch hoảng loạn tháo chạy. Sau 30 phút chiến đấu, đơn vị làm chủ trận địa”.

Ông Nguyễn Thành Tâm trao quyết định tặng nhà cho nạn nhân da cam

Kết thúc trận đánh, ông Tâm mới kiểm nghiệm được, khi đầu đạn M79 bắn ra khỏi nòng súng, ở cự ly 10m, đầu đạn xoay chưa đủ số vòng nên chưa gây nổ. Kinh nghiệm này, ông kịp thời phổ biến cho đơn vị sử dụng hiệu quả súng M79 để diệt địch…

Mưu trí dũng cảm, lập nhiều thành tích, năm 1974, ông được cấp trên bổ nhiệm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Bộ binh 482 - một đơn vị chủ lực của LLVT tỉnh Bình Thuận trong chống Mỹ. Ông cùng đồng đội tham gia nhiều trận đánh, trong đó có nhiều trận đơn vị phải tìm cách vượt qua những vùng địch thả chất độc hóa học. Nhiều trận đánh với chiến thuật đánh táo bạo, sáng tạo, như trận đánh tiêu diệt đồn Kim Bình, trận Bàu Cây Bông, Kim Ngọc, Chợ Gò, Đường Tám... từng in đậm chiến công của Tiểu đoàn 482 Anh hùng, trong đó có dấu ấn đặc biệt của Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Thành Tâm.

Hành trình xoa dịu nỗi đau da cam

Đại tá Nguyễn Thành Tâm, sinh năm 1943 ở xã Hòa Thắng, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận. Ông tham gia lực lượng du kích rất sớm. Tháng 5/1962, ông nhập ngũ vào Đại đội 440. Trải 15 năm chống Mỹ, 10 năm chiến đấu giúp nước bạn Campuchia, năm 1989, ông được bổ nhiệm Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận. Về hưu năm 1999, ông tích cực tham gia công tác xã hội, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Từ năm 2005 đến 2018, ông là Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh Bình Thuận.

“Tuy vất vả, nhưng càng công tác, tôi nhận thấy công việc ngày càng có ích, vì giúp đỡ được đồng đội - những người không may bị nhiễm chất độc da cam, nên tôi càng phải cố gắng. Bởi trong chiến tranh, tỉnh Bình Thuận cũng là nơi địch rải nhiều chất độc hóa học; kết thúc chiến tranh, nhiều đồng đội, nhân dân đã bị ảnh hưởng nặng nề, cuộc sống còn nhiều khó khăn” - ông Tâm chia sẻ.

Vết thương chiến tranh, bệnh tật, tuổi cao không quật ngã được ý chí, nghị lực, sức cống hiến của người lính Cụ Hồ. Những năm gần đây, ông nhiều lần đổ bệnh phải điều trị dài ngày, nhưng khi khỏe lại, ông tiếp tục ngược xuôi tìm đến nạn nhân và đồng đội còn khó khăn để giúp đỡ họ. Ông tâm sự: Để giúp đỡ NNCĐDC hiệu quả, mình phải nắm chắc những khó khăn, hiểu rõ từng hoàn cảnh, nguyện vọng của họ, rồi xây dựng chương trình hành động của Hội cho phù hợp, sát với từng thời điểm, đối tượng cụ thể. Mỗi lần đi khảo sát, thăm, tặng quà NNCĐDC, tôi phải tìm hiểu, nắm chắc hoàn cảnh khó khăn nhất để kịp thời giúp đỡ, tạo cho họ công việc để làm ăn, sinh sống.

13 năm làm Chủ tịch Tỉnh hội Bình Thuận, lúc này tuy đã nghỉ việc, nhưng với tình cảm, bằng uy tín và sự tậm tâm, ông vẫn đến thăm những gia cảnh khó khăn để giúp đỡ họ. Có trường hợp nỗi đau đớn, bất hạnh không thể nói bằng lời. Bà Lê Thị Lại, ngụ thôn Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, nguyên là cán bộ phụ nữ trong kháng chiến, có chồng là thương binh và từ trần sau ngày giải phóng do vết thương tái phát. Hoàn cảnh của bà Lại hết sức khó khăn. Một mình bươn chải nuôi người con gái bị nhiễm chất độc da cam, nay bà lại nhận một con nuôi nữa. Cô con gái Lê Thị Ngà đã gần 40 tuổi, nhưng mọi sinh hoạt cá nhân vẫn phải nhờ bàn tay bà. Để có tiền nuôi con, hằng ngày bà đi khắp các thôn, xóm, ngõ ngách thu lượm ve chai bán lấy tiền. Trong một lần đi lượm ve chai, bà phát hiện một bé sơ sinh bị bỏ rơi. Bà lặng lẽ bế đứa bé về tự mua sữa chăm nuôi. Đoàn thể địa phương có đề nghị bà đưa cháu đến tổ chức xã hội nuôi dưỡng, nhưng bà không chịu. Chia sẻ với hoàn cảnh của bà, ông Tâm đã kịp thời vận động nhà hảo tâm xây tặng bà căn nhà tình thương, đồng thời tặng 7 triệu đồng, đề xuất các chế độ trợ cấp để bà có thêm thu nhập và việc làm tốt hơn để nuôi dưỡng 2 con.

Sau hơn 45 năm đất nước giải phóng, nhưng với gia đình người đồng đội Nguyễn Quang, chưa một ngày kết thúc chiến tranh. Di chứng để lại cho người con trai Nguyễn Văn Hoàng, từ ngày sinh ra luôn ốm đau, bệnh tật. Hoàng lớn lên, lập gia đình thì người con của anh - cũng là cháu nội của ông Nguyễn Quang từ lúc sinh ra đã không cười, không nói, chân tay bại liệt. Cái nghèo, cái khó theo đó đè nặng lên cuộc sống của gia đình ông. Căn nhà của anh Hoàng dùng để che nắng mưa, gần đây có thêm bàn thờ của người cha Nguyễn Quang vừa qua đời sau 1 cơn bạo bệnh bởi sự tàn phá của chất độc và trên 10 vết thương trong cơ thể đã đánh gục ông. Căn nhà bị xuống cấp đến mức không thể sửa chữa được. Tình đồng chí, đồng đội của người lính Cụ Hồ và trách nhiệm của bản thân, ông Tâm đã vận động, quyên góp và ông dành hẳn 1 tháng lương hưu đại tá của mình để xây nhà tình nghĩa cho gia đình anh Hoàng.

Đó chỉ là hai trong số 225 NNCĐDC có hoàn cảnh khó khăn mà ông đã kịp thời vận động các doanh nghiệp, nhà hảo tâm, mạnh thường quân xây tặng nhà tình thương, tình nghĩa.

Tri ân đồng đội, giúp đỡ các nạn nhân, tính từ năm 2005 đến 2018, Chủ tịch Nguyễn Thành Tâm cùng BCH Tỉnh hội đã vận động các tổ chức, nhà hảo tâm, mạnh thường quân hỗ trợ hơn 54 tỷ đồng, tặng 51.740 phần quà, 261 xe lăn, luân phiên cho trên 650 nạn nhân vay không tính lãi để sản xuất, chăn nuôi, buôn bán nhỏ; hơn 1.000 lượt NNCĐDC được trao học bổng; lập hồ sơ, đề nghị trợ cấp hàng tháng cho 822 đối tượng trực tiếp và gián tiếp bị nhiễm CĐDC hưởng trợ cấp hàng tháng. Ngoài ra ông còn chủ động phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nước thực hiện nhiều hoạt động cụ thể để chia sẻ, giúp đỡ các NNCĐDC trên địa bàn tỉnh Bình Thuận…

Hơn 45 năm, ký ức về cuộc chiến tranh, về những trận đánh, những đồng đội dường như vẫn nguyên vẹn trong lòng. Với ông Nguyễn Thành Tâm, giúp ích cho đời, cũng chính là sống thêm phần đời của họ - những người “bộ đội cụ Hồ”./.

Duy Thỉnh

Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận