Những dấu mốc quan trọng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975

Sau Hiệp định Pa ri về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (27/1/1973), quân đội Mỹ phải rút về nước, so sánh lực lượng ở miền Nam ngày càng có lợi cho cách mạng. Cuối năm 1974, Bộ Chính trị đã họp bàn về quyết tâm và thông qua kế hoạch giải phóng miền Nam trong thời gian hai năm 1975-1976. Bộ Chính trị dự kiến: Nếu thời cơ đến vào đầu hoặc cuối năm 1975 thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975, đồng thời quyết định chọn Tây Nguyên là hướng tiến công chủ yếu trong năm 1975. Chiến thắng Phước Long (ngày 6/1/1975) đã tạo cơ sở để Bộ Chính trị củng cố thêm quyết tâm chiến lược, bổ sung và hoàn chỉnh kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam trong năm 1975.

Theo đó, Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta ở miền Nam đã diễn ra từ 4/3 đến 30/4/1975, với ba chiến dịch lớn là:

Chiến dịch Tây Nguyên: diễn ra từ ngày 4 đến ngày 24/3/1975. Sau những trận nghi binh đánh vào phía bắc Tây Nguyên (Kon Tum, Pleiku), ngày 10/3 ta đã tiến hành trận then chốt tiến công vào Buôn Ma Thuột. Qua 20 ngày đêm chiến đấu, đến ngày 24/3/1975, chiến dịch Tây Nguyên đã thắng lợi hoàn toàn. Ta đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ Quân đoàn 2, Quân khu II, đánh bại cuộc phản kích của Sư đoàn 23 ngụy, giải phóng Tây Nguyên, nhanh chóng phát triển xuống các tỉnh ven biển miền Trung.

Chiến dịch Huế - Đà Nẵng: diễn ra từ ngày 5/3 đến ngày 29/3/1975. Chiến dịch bao gồm ba chiến dịch nhỏ được tiến hành gối nhau về thời gian: Chiến dịch Trị Thiên, Chiến dịch Nam Ngãi và Chiến dịch Đà Nẵng. Ngày 26/3/1975, giải phóng Huế. Ngày 29-3, giải phóng Đà Nẵng. Chiến dịch đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ Quân đoàn I và Quân khu I ngụy.

Quân Giải phóng đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất

Sau chiến công vang dội giải phóng Tây Nguyên, Huế - Đà Nẵng, tận dụng thời cơ chiến lược, với phương châm “thần tốc, táo bạo, quyết thắng”, quân và dân ta giải phóng hoàn toàn các tỉnh Duyên hải miền Trung, đánh tan tuyến phòng thủ Phan Rang, Xuân Lộc, áp sát Sài Gòn, Gia Định.

Chiến dịch Hồ Chí Minh: diễn ra từ 26 đến ngày 30/4/1975. Ngày 1/4/1975, Bộ Chính trị đã quyết định thành lập Bộ Chỉ huy chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định; ngày 14/4, nhất trí đổi tên thành Chiến dịch Hồ Chí Minh theo đề nghị của Bộ Chỉ huy Chiến dịch. Đúng 17 giờ ngày 26/4, quân ta bắt đầu nổ súng mở màn Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Tất cả 5 cánh quân từ các hướng vượt qua tuyến phòng thủ vòng ngoài của địch tiến vào Sài Gòn. 10 giờ 45 phút ngày 30/4, xe tăng của ta tiến vào dinh Độc lập, bắt toàn bộ chính quyền Sài Gòn. Tổng thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng vô điều kiện. 11 giờ 30 phút cùng ngày, lá cờ cách mạng tung bay trên nóc dinh Độc lập, báo hiệu sự toàn thắng của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, kết thúc hoàn toàn cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước lâu dài, gian khổ của dân tộc.

Cùng với các chiến dịch trên toàn miền Nam, từ ngày 14 đến 29/4/1975, quân ta giải phóng các đảo thuộc quần đảo Trường Sa.

Nguyễn Mạnh (tổng hợp)