Trong nỗi đau da cam, ông đã trụ vững!

Theo giới thiệu của ông Bùi Trung Giao, Chủ tịch Hội NNCĐDC/dioxin huyện Thạch Thành (Thanh Hóa), chúng tôi về thăm gia đình ông Bùi Thiết Thực, hộ có 6 nạn nhân da cam ở xã Thành Long, một tấm gương sáng về vượt lên “nỗi đau da cam” làm kinh tế đạt hiệu quả cao.

Nghe tin có khách đến thăm, dù đang nằm điều trị ở bệnh viện huyện, ông Bùi Thiết Thực cũng về gặp chúng tôi. Ông Bùi Trung Giao giới thiệu: “Ngôi nhà mới khang trang, trị giá 100 triệu này của ông Bùi Thiết Thực được xây dựng từ nguồn kêu gọi vận động của Huyện hội và sự ủng hộ của các cấp, các ngành cùng với tiền thu hoạch từ trồng rừng, kết hợp chăn nuôi của gia đình ông mà xây dựng nên đây”.

Ông Bùi Thiết Thực sinh năm 1947, người dân tộc Mường, xã Thành Long. Năm 1969, ông nhập ngũ và cùng năm đó ông đi “B” chiến đấu, đơn vị Tiểu đoàn 28 tỉnh Kon Tum, sau này trực thuộc Quân đoàn 3, Binh đoàn Tây Nguyên. Suốt quãng thời gian từ năm 1969 - 1981, ông chiến đấu và công tác tại các đơn vị thuộc tỉnh Kon Tum. Năm 1982, sức khỏe ông giảm sút, đơn vị cho ông ra miền Bắc điều trị bệnh và nghỉ dưỡng, động viên ông khi sức khỏe ổn định trở lại đơn vị làm nhiệm vụ, nhưng ông một mực viết đơn xin phục viên về quê. Tháng 5/1982, ông được ra quân theo nguyện vọng. Trong hành trang trở về, ngoài mấy bộ quân tư trang và ít thuốc quy-nin loại thuốc sốt rét và nỗi nhớ đồng đội.

Rồi ông xây dựng gia đình với bà Bùi Thị Ước, cùng quê. Sau ngày cưới, ông được bố, mẹ cho ra ở riêng với 3 gian nhà làm tạm bằng tre nứa… Đó là thời gian ông nếm trải, thấm thía hết những khó khăn, vất vả của người lính trở về sau chiến tranh. Sau đó, vợ chồng ông lần lượt sinh các con:

Bùi Văn Thành (1983), Bùi Thị Long (1985), Bùi Văn Xuyên (1988) - cả 3 con đều gầy, teo tóp, khẳng khiu, đầu to, mắt xếch. Nhìn các con, ông đau đớn: “Cả hai gia đình nội ngoại đều khỏe mạnh, mà con mình lại

thế này?”.

Một thời gian sau, vợ ông sinh thêm 4 lần nữa, nhưng các con ông đều dị dạng, dị tật, đứa thì chết ở bệnh viện, đứa thì chết ở bệnh xá xã… Gia đình, dòng họ ông động viên vợ chồng ông sinh tiếp, biết đâu sẽ có những đứa con sinh sau khỏe mạnh. Nhưng khát vọng ấy đã không mỉm cười với vợ chồng CCB Bùi Thiết Thực. Vợ chồng ông chạy đôn, chạy đáo vay mượn tiền đưa các con đi chữa bệnh khắp nơi nhưng đến đâu các bác sĩ cũng kết luận: các con ông bị di chứng chất độc da cam/dioxin…

Với ông, từ năm 1969 đến năm 1975, ông chiến đấu dọc quốc lộ 14, phía Bắc thị xã Kon Tum. Sau này, khi trở thành NNCĐDC, ông mới hay biết chính địa bàn ông chiến đấu đã bị Mỹ phun rải chất độc hóa học có chứa dioxin. Nhiều đêm, nằm ôm các con vào lòng, ông nhớ lại những năm tháng chiến đấu ở Kon Tum, nhìn lên bầu trời, thấy những vệt sương khói từ máy bay Mỹ phun ra, ngay ngày hôm sau, cây rừng vàng úa rồi chết. Cây măng rừng vừa nhú khỏi mặt đất rũ xuống và thối rữa. Con chim trên cành cây rã cánh, con chồn, con dúi rúc trong gốc cây le cũng lăn ra chết. Nuôi quân, đơn vị xuống khe suối lấy nước, thấy cá chết nổi lên. Anh em trong đơn vị, hít phải làn khói từ máy bay địch phun rải ra, nhiều người ho, nôn ra máu, mắt mờ đi… Ngày ấy, bộ đội ta không hay biết gì về chất độc hóa học mang chất dioxin chết người, thấy cá lờ đờ còn bắt về nấu canh chua… Mãi sau này, chiến tranh kết thúc 15 năm (1990), những người lính trở về như ông Bùi Thiết Thực mới hay rằng bản thân mình và các con bị dị dạng, dị tật là hậu quả của chất độc da cam/dioxin mà quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

Gia đình ông những năm tháng của thời bao cấp, chơi vơi với bộn bề khó khăn chồng chất. Đầu năm 1990, Nhà nước có chủ trương cho đấu thầu đất của các lâm trường để sản xuất, ông quyết định nhận 10,8 ha đất của lâm trường huyện Thạch Thành, thời hạn thầu là 50 năm, để trồng cây keo và cây lát hoa. Hồi đầu, gặp thời tiết khô hạn, lại chưa có kinh nghiệm chăm sóc nên cây trồng bị chết, cùng với nạn “lâm tặc” phá hoại rừng, có lúc ông chán nản định bỏ cây, bỏ rừng đi vào miền Nam sinh sống, nhưng nghĩ đến các con, nghĩ đến rừng, ông quyết định ở lại với suy nghĩ “thất bại ở đâu, mình phải biết đứng lên chỗ đó”. Sau đó, được sự hướng dẫn của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, ông đã có thêm kinh nghiệm chăm sóc tốt 10,8 ha rừng. Dưới tán cây, ông tận dụng nuôi gia cầm, gia súc, nuôi ong lấy mật. Ông còn có thêm 1 ha đất rừng trồng cây keo và trồng cỏ để chăn nuôi bò sinh sản. Hàng ngày, từ mờ sáng tinh sương, ông cùng vợ hành quân 5km vào chăm sóc đồi cây keo. Nhìn rừng keo chuẩn bị cho thu hoạch, ông mừng vui khôn tả. Công sức của ông bỏ ra đã cho kết quả trên cả mong đợi.

Cho dù di chứng của chất độc da cam vẫn thường trỗi dậy hành hạ ông, nhưng trong ông luôn có niềm tin. Và ông đã chiến thắng. Từ đói nghèo vươn lên, nạn nhân da cam Bùi Thiết Thực bám lấy đất quê hương, bám lấy rừng để sống. Cho đến hôm nay, trừ chi phí, hàng năm ông còn thu nhập từ 50 - 70 triệu đồng. Số tiền đó với ông là rất lớn, ông tiếp tục đầu tư cho việc tái sinh rừng, kết hợp chăn nuôi và tạo dựng cuộc sống cho 5 đứa con “da cam” của ông.

Dẫn chúng tôi ra thăm đồi “Ông da cam”, nhìn dáng bộ nhỏ thó của ông trong bộ quân phục bạc màu và đôi dép cao su truyền thống của Anh giải phóng quân năm xưa, càng thêm khâm phục ý chí của ông. Cặp bò trong lán trại nhận ra chủ nhân của mình, chúng lắc lắc cái đầu và rống lên như chào hỏi. Ông thuần thục đưa vào miệng chúng những bó cỏ non, tươi, rồi ông khoe: “Năm sau bằng giờ, tôi sẽ có thêm 2 cặp bò nữa. Hiện giờ giá mua 1 con bò sinh sản theo thị trường từ 20 - 25 triệu đồng”. Trước lán nuôi bò của ông là đồi keo xanh ngắt, dưới tán cây là những bọng ong. Ông tâm sự: “Con ong quê nghèo cũng cảm nhận được thân phận của nó. Mùa thu không còn nhiều hoa rừng nữa, chúng bay tít vào những cánh rừng xa để tìm hoa mua, hoa sim còn sót lại, hoặc “hành quân” vào tít lâm trường để tìm mật trong những khóm hoa của các gia đình công nhân trồng làm cảnh. Thế nhưng, chúng vẫn tồn tại, sinh sôi và phát triển để đến mùa xuân tới, mang về cho gia đình tôi những giọt mật ong thơm ngát hoa rừng”.

Trên đường trở về nhà, ông chỉ cho chúng tôi khu mộ gia đình ông. Ở đó, có phần mộ bố mẹ và 4 đứa con bị di chứng chất độc da cam đã lìa bỏ vợ chồng ông. Ông nói: Vợ sinh nở 9 lần chỉ có 5 con còn sống nhưng đều dị dạng, dị tật, 4 con chết vì di nhiễm chất độc da cam từ ông. Gia đình ông mang nỗi đau trần thế, nỗi đau của hơn 3 triệu NNCĐDC Việt Nam …

Trong căn nhà tình nghĩa của vợ chồng ông Bùi Thiết Thực treo nhiều bằng khen của Trung ương Hội NNCĐDC/dioxin Việt Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa và Hội NNCĐDC/dioxin tỉnh, của các ngành, các cấp, ghi nhận và vinh danh về thành tích của ông. Trong nỗi đau “da cam”, ông đã trụ vững trên quê hương, bám lấy đất rừng để tồn tại và sinh sống. Ông thật xứng đáng là tấm gương vượt khó vươn lên, tiêu biểu cho trên 16.000 nạn nhân da cam tỉnh Thanh Hóa./.

Phạm Quang Thư